Gökbilim Meraklıları İçin Gezi Rehberi

Bilime ve bilhassa uzaya ilgisi olan kişiler; kendileri, çocukları veya öğrencileri için astronomi ve uzayla ilgili nerelere gidilebileceğini soruyor bazen. Bu tür soruların sorulması aslında devletimizin, son yıllarda bilimle daha çok haşır neşir olmaya başlayan toplumumuzun bu yöndeki ihtiyacını tam olarak karşılayamamasının bir göstergesi olarak okunabilir. Her ne kadar devletimiz bu ihtiyaca cevap verecek donanımlı tesisleri inşa ediyor olsa da bu konuda daha hızlı olması çağı yakalamamız ve gelecek hedeflerimize ulaşabilmemiz açısından elzemdir.
Bu yazıda astronomi ve uzayla ilgili mevcut gezilebilecek yerlerin tümünü veremesek bile genele dair bir fikir olması açısından faydalı olmasını umuyorum.

Bilim Merkezleri
Bilim merkezleri, farklı yaş gruplarından ve farklı birikime sahip bireyleri bilimle buluşturarak, bilim ve teknolojiyi toplum için anlaşılır ve ulaşılır bir hale getirmeyi ve bilim ve teknolojinin önemini toplum gözünde artırmayı amaçlayan; deneysel ve uygulamalı etkinlikler içeren, ziyaretçilerini denemeye ve keşfetmeye teşvik eden merkezlerdir. Sessiz ortamlarda, cam vitrinlerin ardında sergilenen, dokunulması yasak objelerden oluşan klasik müze kavramının aksine bilim merkezleri ziyaretçilere aktif şekilde gezebilecekleri, dokunabilecekleri, deneyebilecekleri sergiler ve dinamik ortamlar sunmaktadır. Bilim merkezleri, günlük olaylara bilimsel bir bakış açısıyla yaklaşabilme yönünde bir ufuk açmaktadır.

Dünyada yaklaşık 3000 bilim merkezi bulunmaktadır. Bu bilim merkezleri her yıl 300 milyonun üzerinde ziyaretçi çekmektedir. Türkiye’de ise birçok il ve ilçede bilim merkezi yazılı yerlere rast gelmişsinizdir. Ancak bunların hepsi aynı standartlara sahip, aynı kalitede yerler olmayabilir. Çünkü ne yazık ki bazı belediyeler iş yapıyor gözükmek için reklam amaçlı, niteliksiz ve baştan savma bilim merkezleri inşâ edebiliyor. Bu noktada sizlere tavsiyemiz TÜBİTAK’ın bilim merkezlerini tercih etmeniz. TÜBİTAK’ın bilim merkezlerinde onlarca sergide birçok bilimsel kanunu deneyimleyerek öğrenebilir, serginin yanında bulunan ufak bilgilendirme yazılarından daha ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz. Ayrıca Müslüman bilim adamlarının geçmişte yapmış oldukları akıllara durgunluk veren icatlarını da burada görebilir ve bazılarını deneyimleyerek çok yakından öğrenebilirsiniz. Ayrıca bu bilim merkezlerinde astronomi ve uzaya ait birçok bilgiyi içeren ve deneyimleyerek öğrenmenizi sağlayan sergiler de mevcut. İçine girdiğinizde kendini kaybedeceğiniz ve saatlerin nasıl geçtiğini anlayamacağınızı söylersem abartmış olmam. Bunu kendimden ve götürdüğüm yüzlerce öğrenciden biliyorum. 🙂
TÜBİTAK’ın bilim merkezleri ne yazık ki şimdilik Kocaeli, Bursa, Konya, Kayseri ve Elazığ olmak üzere yalnızca 5 ilimizde bulunuyor. Bunlar içerisinde biz İstanbullular için en yakın olanı Kocaeli Bilim Merkezi. İstanbul’a 1-1,5 saatlik mesafede bulunan Kocaeli Bilim Merkezi’nde 210 adet sergi bulunmakla birlikte hemen yanında Seka Kağıt Fabrikası Müzesi de bulunmaktadır. TÜBİTAK’ın bilim merkezleri haricinde İstanbul’daki Sancaktepe Bilim Merkezi de Kocaeli Bilim Merkezi’ne gidemeyenler için ufak bir alternatif olabilir.

Planetaryumlar
Planetaryumlar, astronomi ve gökyüzüyle ilgili eğitici ve eğlendirici gösterileri bir seyirci topluluğuna sergileyebilmek için özel olarak tasarlanmış sinema salonu benzeri yapılardır. Planetaryumların en önemli özelliği yıldızların, gezegenlerin ve diğer gök cisimlerinin ve bunların gerçekçi hareketlerinin yansıtılabildiği kubbe biçimli büyük projeksiyon ekranlarıdır. Planetaryumlar sayesinde gündüz vakti adeta geceyi yaşıyor, uygulamalı olarak gözlemsel bilgileri etkileyici bir şekilde öğrenebiliyorsunuz.

Size en yakın planetaryumu şehrinizin ismiyle birlikte internette arayarak bulabilirsiniz. Daha etkileyici sunumlar için alışveriş merkezi gibi yerlerde kurulan şişme planetaryumlar yerine büyük kubbeli sabit planetaryumları tercih edin. İstanbul’da yine Sancaktepe Bilim Merkezi’nde, Bağcılar Planetaryumu veya yakında açılacak olan Üsküdar Bilim Merkezi’nin planetaryumunu ziyaret edebilirsiniz.

İslâm Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi
3500 m’yi kapsayan sergi alanı ve toplam 570 adet alet, cihaz kopyaları, maket ve model koleksiyonu ile alanında Türkiye’de ilk, Frankfurt’tan sonra dünyada ikinci örnek teşkil eden müze olması açısından önem arz etmektedir. Müze iki kattan oluşmaktadır. Üst katta; müze ile ilgili çeşitli görsellerin izlenebildiği Sinevizyon Salonu, Astronomi, Saat Teknolojisi, Denizcilik, Savaş Teknolojisi ve Tıp Bölümü bulunmaktadır. Alt katta ise, Madenler, Fizik, Matematik-Geometri, Şehircilik ve Mimari, Optik, Kimya ve son olarak da Coğrafya ile ilgili harita ve çeşitli harita çizimlerinin sergilendiği bölüm bulunmaktadır.

Sergi salonlarının tamamında, İslam bilim adamlarının ortaya koydukları eserlerin model ve maketleri sergilenmektedir. Müslüman bilim adamlarının gökbilim ve diğer bilim dallarına ait muazzam çalışmalarının birebir hâllerini görebileceğiniz türünün ülkemizdeki tek örneği olan bu müzeyi de mutlaka ziyaret etmeli, ettirmeli, âtıl bırakmamalısınız…

Kaynak: Genç Dergisi