Burçin’den Ezber Bozan Gökada Keşfi
Yüksek lisans öğrencisi olan Burçin Mutlu-Pakdil ve arkadaşları Dünya’dan 359 milyon ışık yılı uzaklıkta PGC 1000714 koduyla bilinen ve bilinen hiçbir gökadaya benzemeyen bir gökada keşfetti. Hoag tipi gökadalar arasında yer alan ilginç cisim iki dairesel halkayla çevrelenmiş eliptik benzeri çekirdeğe sahip.
Yüksek lisans öğrencisi olan Burçin Mutlu-Pakdil çalışmaya konu olan makalenin başyazarı. “Hoag tipi gökadalar bildiğimiz gökadaların içindeki oranı % 0,1’den daha az” diyor Pakdil. Bunlar merkezlerindeki yuvarlak çekirdekleriyle bağlantısı olmayan dairesel halkalarla kuşatılmış görünen ilginç gökadalardır. Gökadalar, Samanyolu gibi disk şeklindedir. Hoag tipi gökadaların nasıl oluştuğu ve değiştiği bilinmemektedir.
Araştırmacılar, Şili dağlarında kurulu olan geniş çaplı teleskopları kullanarak, sadece güney yarımküreden gözlenebilen gökadanın çok sayıda görüntüsüne ulaştı. Bu görüntülere göre gökada merkezindeki ve onun dışındaki iki halkası yaşını belirlemede yardımcı oldu.
Araştırmacılar daha yaşlı olan kırmızı (5,5 milyar yıl) ve bu çekirdeği çevreleyen daha genç ve mavi (0,13 milyar yıl) dış halkayı belirledi. Böylece çekirdeğin bir modeli oluşturuldu. Böylece belirsiz ikinci iç halkanın yapısının ortaya çıkması amaçlandı.
Kuzey Carolina Doğal bilimler Müzesinden astrofizikçi Patrick Treuthardt: “Daha önce Hoag nesnelerini merkezde kırmızı çekirdek ve onu saran mavi halkayla gözlemiştik. Ancak bu çok farklı. İçteki kırmızı halka oldukça dağınık görünüyor” diyor.
Gökada halkaları çarpışan gazların yeni yıldızları oluşturduğu bölgelerdir. Mutlu Pakdil: “İç ve dış halkanın farklı renkleri bu gökadada iki farklı oluşum dönemi olduğunu gösteriyor. Bu görüntülerden yola çıkarak gökada halkalarının zaman içinde nasıl oluşup değiştiğini anlamak imkânsız” diyor. Araştırmacılar bu ve benzeri gökada görüntülerine bakarak nasıl geliştiklerini anlamaya çalışmaktadır.
Gökadalar iç ya da dış çevresel etkileşimlere göre şekil alır. Araştırmacılara göre buradaki dış halka gaz bakımından zengin bir cüce gökadanın kendisinden daha büyük bir gökadanın çekirdeğiyle etkileşerek Burçin’in Gökadasını oluşturduğunu düşünüyor. Halka geçmişinin anlaşılabilmesi için yüksek çözünürlüklü kızılötesi verilere ihtiyaç duyuluyor.
“Benzeri olmayan, oldukça garip bir cisim keşfettiğimizi anladığımızda evrenin bildiğimiz tüm model ve kuramlara meydan okuduğunu da anladık. Bu da genel anlamda daha çok şey öğrenmemiz gerektiğini gösteriyor” diyor Treuthardt.
Bu yazı hakkında ne düşünüyorsunuz?
